ШТО ВСУШНОСТ ПРЕТСТАВУВА ХРАНАТА КОЈА ЈА ЈАДЕМЕ НА БАДНИК? Секое јадење ставено на МАСАТА има ВАЖНА СИМБОЛИКА

ШТО ВСУШНОСТ ПРЕТСТАВУВА ХРАНАТА КОЈА ЈА ЈАДЕМЕ НА БАДНИК? Секое јадење ставено на МАСАТА има ВАЖНА СИМБОЛИКА

Бадник се карактеризира со традиционална заедничка вечера на која се собираат сите членови на семејството. Но, зошто да јадете одредена храна? Што претставува таа? Што не смее да недостасува од вашата трпеза за време на оваа вечера?

Многу етнолози ја нагласуваат важноста на традиционалното мени за време на божиќната вечера.Така, на пример, Веселин Чајкановиќ гледа неколку основни карактеристики на Бадник.

Имено, овој настан ги собира сите членови на семејството, а многу обичаи се однесуваат и на одредени јадења кои мора или не смеат да се јадат , а се добива впечаток дека носат одредено симболично значење.

Јадењата вклучуваат пире од грав, кисела зелка, пита со ореви (или пита со цреши во некои домаќинства) и риба. Во областа Бољевац оваа вечера не смее да биде без печена тиква, која се јаде за децата над една година да немаат красти на главата. Овој обичај постои и во другите краеви на нашата нација.

Од трпезата за Бадник не смее да изостане медот, кој се јаде со јаткасти плодови, а по Бадник се чува во куќата како лек.

Традиционално, пред да започне вечерата, домаќинот зема сито со ореви, избира четири ореви и секој од нив го фрла во агол. Овој обичај потекнува од древните народни верувања. Имено, оревот е храна за злите сили и лошата енергија, па фрлањето на орев може да се толкува како фрлање мамка, која ќе ги избрка сите лоши работи од домаќинот и домаќинството, по што вечерата треба да помине во мир.

Сепак, некои толкувања укажуваат дека фрлените ореви се однесуваат и на нашите предци и дека овој чин треба да ги смири.

Интересно е што според народното верување, оревите се јадат само на Бадник, додека во другите денови на Божиќ не се чепкаат за да не се заболи од чир.

На етнолозите уште појасна им е симболиката на гравот на празничната трпеза. Имено, верувањето што ни доаѓа од индогерманските народи сведочи за тоа дека гравот е омилено јадење за душата на покојникот. На овој начин, за време на Бадник се воспоставува симболична врска со нашите предци, кои преку јадење доаѓаат во контакт со своите поколенија, давајќи им сила и поттикнувајќи им благосостојба.

Медот има слична улога за вечера, додека рибата има ритуално значење, чие потекло не е толку познато, но кое во средниот век се поврзувало со симболот на Исус Христос.

Сепак, не само храната игра симболична улога на Бадник, туку и пијалоците. Еден од обичаите е да не се пие ракија или вино, односно садот да не остане празен, а последната чаша се враќа. Знаеме дека виното симболизира крв, па овој обичај е многу јасен, особено ако се додаде фактот дека виното од трпезата не смее да се истура или фрла.

За време на оброкот никој не станува, домаќинството се чека, а дури кога сите ќе завршат со јадење, стануваат во исто време, па затоа е многу важно во овој период семејството да биде заедно и обединето. На овој начин, Бадник е одредено чествување на нашите предци, на кои многу им должиме, но и потсетување колку е важно семејството и хармонијата во него.